یکی از مهمترین مواردی که داوطلبان کنکور سراسری می بایست از آن اطلاع دقیق داشته باشند، موضوع مربوط به انواع سهمیه ها در کنکور است. هر ساله سازمان سنجش و آموزش کشور، همزمان با انتشار دفترچه راهنمای ثبت نام ازمون سراسری، شرایط و ضوابط مرتبط با سهمیه های کنکور را برای هر رشته اعلام می کند و گروه های هدف، مدارک، قوانین، نحوه اعمال سهمیه ها و … را نیز در همین دفترچه مشخص می کند.
در فرآیند پذیرش دانشگاه ها، برای برخی گروه از داوطلبان، امتیازی یا شرایط تسهیلی در نظر گرفته می شود که به عنوان سهمیه های کنکور شناخته می شود و شانس پذیرفته شدن افراد در رشته های دلخواه را افزایش می دهد. آگاهی از جزئیات سهمیه های آزمون سراسری باعث می شود داوطلب بداند کدام سهمیه شامل او می شود، چه مدارکی لازم دارد و استفاده از این سهمیه ها چگونه می تواند در نتیجه نهایی داوطلب تاثیر گذار باشد.
به طور کلی انواع سهمیه های کنکور به چند دسته کلی تقسیم می شوند:
- سهمیه مناطق (۱، ۲ و ۳)
- سهمیه رزمندگان، ایثارگران و خانواده شهدا
- سهمیه بهیاران
- سهمیه مناطق محروم
- سهمیه بلایای طبیعی
در این نوشته مطابق با اطلاعات مندرج در دفترچه راهنمای ثبت نام آزمون سراسری، به توضیح هر کدام از این سهمیه ها خواهیم پرداخت. پس با ما همراه باشید.
سهمیه مناطق:
تقسیم بندی مناطق یکی از پایه ای ترین سهمیه های کنکور است که تقریبا تمامی داوطلبان مشمول آن هستند. بر اساس مقررات، داوطلبان بر اساس محل تحصیل سه سال پایانی دوره متوسطه شان (دوره دوم متوسطه) به یکی از «منطقه ۱»، «منطقه ۲» یا «منطقه ۳» تعلق می یابند. این تقسیم بندی با هدف لحاظ کردن تفاوت های منطقه ای در امکانات آموزشی انجام شده است. طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی شرکت کنندگان متقاضی سهمیه مناطق با توجه به ملاک های زیر، جزء یکی از سهمیه های مناطق ۱، ۲ و ۳ محسوب می شوند و این مورد در کارنامه نتیجه اولیه آنان لحاظ می شود:
🔵 برای متقاضیان نظام آموزشی جدید ۶.۳.۳ بخش محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دبیرستان (پایه دهم تا دوازدهم).
🔵 برای متقاضیان نظام ترمی – واحدی و سالی – واحدی آموزش متوسطه، بخش محل اخذ مدرک تحصیلی دوره پیش دانشگاهی و دو سال آخر دبیرستان.
🔵 برای متقاضیان نظام قدیم آموزش متوسطه، بخش محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دبیرستان یا هنرستان.
🔵 در صورتی که بخش محل اخذ مدرک تحصیلی متقاضیان سهمیه مناطق، متفاوت باشد، سهمیه متقاضی، بخش محل
اخذ مدرک تحصیلی منطقه مرفه تر (حتی یک سال از سه سال) تعیین می شود.
🔵 متقاضیانی که حداقل دو سال از سه سال آخر تحصیل دوره متوسطه خود را در خارج از کشور گذرانده باشند، جزء سهمیه منطقه ۲ محسوب می شوند.
🔵 سهمیه مناطق برای متقاضیان طلبه سطح یک حوزه های علمیه، بر اساس بخش محل اخذ مدرک سه سال آخر سطح یک
حوزه تعیین می شود. در صورت تفاوت بخش این سه منطقه، سهمیه بر اساس بخش منطقه مرفه تر (مطابق سیر متقاضیان)
لحاظ می شود.
🔵 همه متقاضیان معلول (بینایی، شنوایی، جسمی حرکتی، آسیب گفتار و زبان، اعصاب و روان و تکاملی رشد (اتیسم) جزء سهمیه منطقه 3 محسوب می شوند.
🔵 برای متقاضیانی که در آزمون های ایجاد سوابق تحصیلی یا ترمیم نمرات شرکت می کنند، بخش محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دوره متوسطه که مالک تعیین سهمیه منطقه متقاضی است، تغییر نمی کند.
🔵 در صورتی که متقاضی، بخش های محل اخذ مدرک تحصیلی خود را اشتباه درج کند به طوری که سهمیه منطقه وی
تغییر کند، قبولی او لغو خواهد شد؛ لذا متقاضیان باید در درج صحیح کد بخش های محل اخذ مدارک تحصیلی خود دقت کنند.
سهمیه رزمندگان، ایثارگران و خانواده شهدا:
یکی از مهم ترین و پرکاربردترین سهمیه ها، سهمیه مرتبط با ایثارگران، جانبازان، آزادگان، رزمندگان و خانواده های معظم شهدا است. این سهمیه ها به عنوان قدردانی یا تسهیل شرایط برای عزیزانی که در دفاع از کشور فعالیت داشته اند یا خانواده ایشان تنظیم شده اند. سهمیه ایثارگران شامل دو بخش عمده است: سهمیه «۲۵ درصد» و سهمیه «۵ درصد».
هر یک از متقاضیان سهمیه رزمندگان، ایثارگران و خانواده شهدا می توانند بر اساس شرایط خود که در بند های الف، ب و ج آمده است، متقاضی این سهمیه شوند:
🟩 الف) سهمیه رزمندگان:
رزمندگانی که از تاریخ ۱۳۵۹/۰۶/۳۱ لغایت ۱۳۶۷/۰۶/۳۱ حداقل شش ماه متوالی یا متناوب و به صورت داوطلبانه در مناطق عملیاتی جبهه هی نبرد حق علیه باطل حضور داشته اند، لازم است ضمن مراجعه به ارگان ذی ربط (سازمان بسیج مستضعفین یا وزارت جهاد کشاورزی) نسبت به تکمیل فرم مخصوص استفاده از سهمیه رزمندگان اقدام کنند تا آمار و اطلاعات آنان بعد از زمان ثبت نام از سوی سازمان بسیج مستضعفین یا وزارت جهاد کشاورزی مورد تایید نهایی قرار گیرد. این افراد در صورت تایید شدن نهایی از سوی ارگان های ذی ربط، در سهمیه رزمندگان گزینش می شوند.
رزمندگان جبهه مقاومت مشروط به داشتن حداقل ۶ ماه حضور داوطلبانه در جبهه با تایید ستاد کل نیروهای مسلح (سازمان بسیج مستضعفین و ستاد کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی) می توانند از تسهیلات ورود به دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی بهره مند شوند.
یادآوری مهم: متقاضیان استفاده از سهمیه رزمندگان ارگان سازمان بسیج مستضعفین و نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، لازم است پس از تکمیل فرم مخصوص استفاده از سهمیه رزمندگان نسبت به دریافت کد پیگیری ۱۲ رقمی از واحد مربوطه اقدام نمایند و آن را در زمان ثبت نام، در محلی که در تقاضانامه اینترنتی در نظر گرفته شده است، درج کنند.
🔴 تبصره ۱: متقاضیان استفاده از سهمیه رزمندگان (سازمان بسیج مستضعفین، نیروهای مسلح وزارت جهاد کشاورزی)، درصورت عدم تایید سهمیه و درج سهمیه مناطق روی کارت شرکت در آزمون، باید به واحدهای تابعه شهرستان های محل تشکیل پرونده مراجعه کنند.
🔴 تبصره ۲: کد پیگیری ۱۲ رقمی سازمان بسیج مستضعفین یا نیروهای مسلح برای هر آزمون، در هر سال با یکدیگر متفاوت است؛ لذا متقاضیان ضرورت دارد برای ثبت نام در هر آزمون، با مراجعه به واحد مربوط، نسبت به دریافت کد پیگیری۱۲ رقمی مخصوص همان آزمون اقدام کنند.
🔴 تبصره ۳: مناطق عملیاتی بر اساس مصوبات شورای عالی دفاع تعیین می شود.
🔴 تبصره ۴: مدت حضور در جبهه بری افراد دارای تعهدات و مأموریت های خدمتی کارکنان وزارت خانه ها، سازمان ها و ارگان های نظامی در جبهه و نیز طرح شش ماهه دانشجویان دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی، حضور داوطلبانه تلقی نمی شود.
🔴 تبصره ۵: نیروهای فعال بسیجی و بسیجیان عادی پایگاه های مقاومت بسیج، مشمول استفاده از سهمیه رزمندگان نمی شوند.
آن دسته از کارکنان کادر ثابت، پیمانی و وظیفه نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران که علاوه بر میزان موظفی، از تاریخ ۱۳۵۹/۰۶/۳۱ تا ۱۳۶۷/۰۶/۳۱ حداقل ۶ ماه پیوسته و یا ۹ ماه ناپیوسته برای شرکت در عملیات، به صورت داوطلبانه در خطوط مقدم حضور داشته اند، با تایید بالاترین مقام هریک از نیروهای مسلح (ستاد کل نیروهای مسلح، ستاد کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایران (آجا)، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح (ودجا)، فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) می توانند از مزایای این قانون استفاده کنند.
این قبیل افراد، می توانند ابتدا به سازمان های تابعه مراجعه نمایند و پس از تکمیل فرم مخصوص استفاده از سهمیه رزمندگان در آزمون ذی ربط، کد پیگیری ۱۲ رقمی دریافت کنند تا آمار و اطلاعات آنان بعد از زمان ثبت نام، از سوی ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران مورد تایید نهایی قرار گیرد. این دسته از متقاضیان، لازم است بند مربوط به سهمیه خود را در تقاضانامه ثبت نامی علامت گذاری نمایند و نسبت به درج کد ۱۲ رقمی پیگیری در محل مربوط اقدام کنند. این افراد در صورت تایید نهایی سهمیه از سوی ارگان ذی ربط در سهمیه رزمندگان گزینش می شوند.
🔴 تبصره : متقاضیان استفاده از سهمیه رزمندگان (آجا) لازم است برای دریافت کد پیگیری ۱۲ رقمی به نشانی اینترنتی www.aja.ir مراجعه کنند.
یادآوری مهم: متقاضیان واجد شرایط که با استفاده از سهمیه رزمندگان در آزمون سراسری سال های گذشته شرکت کرده اند، لازم است برای استفاده از سهمیه رزمندگان در این آزمون، طبق توضیحات فوق عمل کنند.
🟩 ب) سهمیه ایثارگران:
(جانبازان ۲۵ % و بالاتر و همسر و فرزندان آنان) ، (جانبازان زیر ۲۵% و همسر و فرزندان آنان) ، (آزادگان و همسر و فرزندان آنان) و (همسر و فرزندان شهدا و مفقودالاثران) برای استفاده از سهمیه ایثارگران لازم است نسبت به تکمیل بند مربوط در تقاضانامه ثبت نامی خود اقدام کنند.
همچنین (همسر و فرزندان رزمندگان با حداقل شش ماه حضور داوطلبانه در جبهه) ضمن علامت گذاری بند مربوط، لازم است کد ۱۲ رقمی از ارگان ذی ربط را دریافت و در قسمت مربوطه در تقاضانامه خود درج کنند تا در صورت تایید ارگان، در سهمیه گزینش شوند.
بر اساس قوانین فوق:
۱. بیست و پنج درصد (۲۵%) از ظرفیت هر کدرشته محل به (همسر و فرزندان شهدا و مفقودالاثران) ، (آزادگان و همسر و فرزندان آنان) ، (جانبازان ۲۵% و بالاتر و همسر و فرزندان آنان) اختصاص دارد. (سهمیه ایثارگران ۲۵% ظرفیت)
۲. پنج درصد (۵%) از ظرفیت هر کدرشته محل نیز به (جانبازان زیر %۲۵ و همسر و فرزندان آنان) و (همسر و فرزندان رزمندگان با حداقل شش ماه حضور داوطلبانه در جبهه) اختصاص دارد. (سهمیه ایثارگران ۵% ظرفیت)
یادآوری مهم: در صورتی که سهمیه ۲۵ درصدی ایثارگران را متقاضیان مشمول سهمیه فوق تکمیل نکنند، ظرفیت خالی مانده آن، ابتدا به مشمولین سهمیه ۵ درصدی ایثارگران که شرایط و حدنصاب لازم را داشته باشند، اختصاص می یابد و اگر باز هم این ظرفیت خالی ماند، باقی مانده آن به متقاضیان سهمیه آزاد اختصاص می یابد.
🔵 مشمولین سهمیه پنج درصدی، ابتدا، همانند سایر متقاضیان، در سهمیه مناطق و آزاد گزینش می شوند و در صورت قبول نشدن، با شرایط ایثارگران در سهمیه ایثارگر ۵ درصد و سپس در خالی مانده ظرفیت سهمیه ایثارگران ۲۵ درصد گزینش می شوند.
یادآوری مهم:
۱. بر اساس قوانین مذکور، حدنصاب نمره ایثارگران (اعم از ایثارگران مشمول ظرفیت ۲۵ درصدی یا ۵ درصدی) ، %۷۰ نمره آخرین فرد پذیرفته شده در گزینش آزاد در هر کدرشته محل، و حدنصاب نمره رزمندگان %۷۵ نمره آخرین فرد پذیرفته شده در گزینش آزاد در هر کدرشته محل است.
۲. ظرفیت در کدرشته محل هایی به سهمیه های فوق تخصیص می یابد که امکان گرد کردن ریاضی برای آنها وجود داشته باشد.
۳. سهمیه های فوق بر اساس قوانین و مقررات اختصاص می یابد و در صورت هرگونه تغییر در این سهمیه ها از سوی مراجع ذی صلاح، ضوابط و مقررات اعمالی اطلاع رسانی خواهد شد.
۴. متقاضیان سهمیه ایثارگران، علاوه بر سهمیه ایثارگران، همانند سایر متقاضیان در سهمیه منطقه خود نیز گزینش می شوند و سهمیه مناطق آنها نیز در کارنامه نتایج علمی شان درج می شود.
۵. متقاضیان استفاده از سهمیه رزمندگان (شخص رزمنده داوطلب بسیجی) و ایثارگران (همسر و فرزند رزمنده داوطلب بسیجی) سازمان بسیج مستضعفین، لازم است ضمن مراجعه به محل نگهداری پرونده جبهه (نواحی مقاومت بسیج سراسر کشور)، کد پیگیری ۱۲ رقمی را دریافت کنند و آن را در فرم تقاضانامه اینترنتی آزمون درج کنند. آمار و اطلاعات پس از اتمام ثبت نام از طریق سپاه های استانی به سازمان بسیج مستضعفین ارسال شده و پس از تجمیع اطلاعات، برای اعمال در اطلاعات ثبت نامی متقاضیان به سازمان سنجش ارائه خواهد شد. لذا اکیدا توصیه می شود که از مراجعه مستقیم به سازمان بسیج مستضعفین برای دریافت کد پیگیری۱۲ رقمی خودداری شود.
نکته مهم:
🔵 مشمولین استفاده از سهمیه صرفا یک بار در هر مقطع آزمون سراسری و تحصیلات تکمیلی می توانند در دوره روزانه دانشگاه های دولتی از سهمیه استفاده نمایند. چنانچه پس از قبولی و ثبت نام در رشته محل مذکور از ادامه تحصیل انصراف دهند و یا ثبت نام ننمایند، مجدداا حق استفاده از سهمیه را در آن مقطع تحصیلی ندارند.
🔵 استفاده مجدد مشمولین پذیرفته شده در هر مقطع در آزمون های سراسری و تحصیلات تکمیلی در دوره های نوبت دوم، پیام نور، غیرانتفاعی، پردیس خودگردان، دانشگاه آزاد اسلامی و سایر دوره های شهریه پرداز، در صورت انصراف از تحصیل حداکثر تا یک بار دیگر بلامانع است.
🔵 با توجه به موارد فوق، متقاضبان آزمون سراسری سال ۱۴۰۵ که از سهمیه ایثارگران استفاده کرده و در آزمون های سال ۱۴۰۵ با قبل از آن در دوره روزانه یا رشته های فرهنگیان و یا مناطق محروم پذیرفته شده و در رشته قبولی خود ثبت نام نكرده یا از رشته قبولی خود انصراف داده اند، سهمیه ایثارگران برای آنان فقط در دوره های غیر از روزانه لحاظ و گزینش می شوند.
🔵 متقاضیانی که دارای یک بار قبولی در دوره های غیر از روزانه (روزانه ـ غیردولتی، نوبت دوم، پیام نور، غیرانتفاعی، پردیس خودگردان، دانشگاه آزاد اسلامی و سایر دوره های شهریه پرداز) هستند و در رشته قبولی خود ثبت نام نکرده یا از رشته قبولی خود انصراف داده اند، می توانند یک بار دیگر از سهمیه ایثارگران در دوره های اعم از روزانه و غیر از روزانه استفاده کنند.
🔵 متقاضیانی که با استفاده از سهمیه ایثارگران حداقل دو بار در دوره های غیر از روزانه پذیرفته شده اند و یا در رشته قبولی دوره های روزانه یا غیر از روزانه فارغ التحصیل شده اند، امکان استفاده مجدد از سهمیه ایثارگران را ندارند.
🔵 متقاضیانی که مشمول آیین نامه اجرایی فوق هستند، لازم است، گواهی عدم ثبت نام و یا انصراف خود را در زمان ثبت نام در رشته قبولی سال ۱۴۰۵، به دانشگاه یا موسسه آموزش عالی مربوط ارائه کنند. تاکید می شود پذیرفته شدگانی که قبلا با استفاده از سهمیه ایثارگران در رشته ای قبول شده اند، اگر در آن رشته تحصیل نموده و فارغ التحصیل شوند به هیچ وجه امکان استفاده مجدد از سهمیه ایثارگران را ندارند.
🟩 ج) سهمیه خانواده شهدا:
خانواده معظم شهدا (پدر، مادر، خواهر و برادر شهید) برای استفاده از سهمیه مذکور، لازم است نسبت به تکمیل بند مربوط در تقاضانامه ثبت نامی خود اقدام کنند و نیازی به مراجعه به درگاه اینترنتی ایثار ندارند. درصورت تایید نهایی از سوی بنیاد شهید و امور ایثارگران، این متقاضیان در سهمیه خانواده شهدا گزینش می شوند.
سهمیه بهیاران:
یکی دیگر از سهمیه های خاص که در دفترچه کنکور به آن پرداخته شده، سهمیه «بهیاران» است. این سهمیه مخصوص داوطلبانی است که مدرک «دیپلم بهیاری» دارند و حداقل چند سال سابقه خدمت در بهیاری را گذرانده اند و متقاضی رشته هایی مانند پرستاری، اتاق عمل، هوشبری و … هستند. این سهمیه تا حداکثر ۵ درصد از ظرفیت هر کد رشته-محل مربوط به برخی از رشته های پیرا پزشکی را شامل می شود.
طبق مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، سهمیه ویژه بهیاران به مدت ۵ سال (از سال۱۴۰۳) در رشته های کارشناسی پیوسته پرستاری، تکنولوژی اتاق عمل، هوشبری و فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی به میزان حداکثر ۵ درصد از ظرفیت هر یک از کدرشته محل های کارشناسی این رشته ها، در هر یک از دوره های روزانه و غیر روزانه (به جز رشته محل های مخصوص مناطق محروم، بلایای طبیعی، دارای تعهد خدمت و بورسیه) به صورت کد رشته محل های مستقل به بهیاران واجد شرایط زیر اختصاص می یابد:
۱. برخورداری از سلامت کامل جسمی و روانی
۲. داشتن گواهینامه اشتغال به خدمت، اعم از دولتی یا غیردولتی به عنوان بهیار در استان محل خدمت پس از دریافت مدرک دیپلم بهیاری، به تایید دفتر پرستاری محل خدمت.
۳. داشتن حداقل سه سال سابقه خدمت، اعم از دولتی و غیردولتی، به عنوان بهـیار در استان محل خدمت پس از دریافت مدرک دیپلم بهیاری، به تایید دفتر پرستاری محل ارائه خدمت تا زمان شروع تحصیل در دانشگاه (برای نیمسال اول تا پایان شهریورماه همان سال، و برای نیمسال دوم تا پایان بهمن ماه همان سال)؛
به عبارت دیگر، پذیرفته شدگان رشته محل هایی که شروع تحصیل آنها در مرحله انتخاب رشته، نیمسال اول سال تحصیلی ۱۴۰۵-۱۴۰۶ اعلام می شود، باید تا ۱۴۰۵/۰۶/۳۱ دارای حداقل سه سال سابقه خدمت به عنوان بهیار باشند و پذیرفته شدگان رشته محلهایی که شروع تحصیل آنها در مرحله انتخاب رشته، نیمسال دوم سال تحصیلی ۱۴۰۶-۱۴۰۵ اعلام می شود باید تا ۱۴۰۵/۱۱/۳۰ دارای حداقل سه سال سابقه خدمت به عنوان بهیار باشند.
۴. داشتن دیپلم بهیاری نظام قدیم آموزش متوسطه (چهارساله) یا دیپلم بهیاری نظام جدید آموزش متوسطه (سه ساله ۶.۳.۳) یا دیپلم بهیاری نظام سالی ـ واحدی یا ترمی – واحدی به اضافه دریافت مدرک پیش دانشگاهی مورد تایید وزارت آموزش و پرورش.
۵. این تسهیلات برای استفاده از سهمیه بهیاری در رشته محل های کارشناسی پیوسته پرستاری، تكنولوژی اتاق عمل، هوشبری و فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی، فقط در استان محل خدمت (محل اشتغال) بهبار اعمال می شود. متقاضیان حق استفاده از سهمیه بهیاری در استان های دیگر را ندارند، و در صورت عدم رعایت این ضابطه، در صورت قبولی با سهمیه بهیاری، قبولی متقاضی لغو خواهد شد.
توجه ۱ : طول دوره تحصیل و نظام آموزشی، مطابق آیین نامه آموزشی مقاطع کاردانی، کارشناسی پیوسته و کارشناسی ناپیوسته مصوب شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی است.
توجه۲: پذیرفته شدگان این سهمیه مجاز به انتقال و جابجایی نیستند.
توجه۳: برنامه آموزشی مطابق برنامه آموزشی مقطع کارشناسی پیوسته رشته های پرستاری، تکنولوژی اتاق عمل، هوشبری و فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی، مصوب شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی است. درس هایی که دانشجو در دوره بهیاری گذرانده است، در مقطع کارشناسی پیوسته، تطبیق واحد داده نمی شود و دانشجو ملزم است تمامی دروس مقطع کارشناسی پیوسته رشته های پرستاری، تکنولوژی اتاق عمل، هوشبری و فوریت های پزشکی پیش بیمارستانی را بگذراند.
۶. برای دیپلمه های بهیاری که در گروه آزمایشی علوم تجربی شرکت کرده اند آزمون درس بهیاری به عنوان یک درس اختصاصی با ضریب ۱۲ است. تاثیر نمره این درس در نمره کل مربوط به پذیرش کد رشته محل های ویژه بهیاران به صورت تاثیر قطعی است.
۷. متقاضیان بهیار برای مجاز شدن به انتخاب رشته برای انتخاب کدرشته محل های ویژه بهیاران، لازم است حداقل ۷۰ درصد نمره آخرین فرد مجاز دارای سهمیه آزاد را کسب کنند.
۸. متقاضی بهیار در کدرشته محل های انتخابی غیر از کدرشته محل های ویژه بهیاران، همانند سایر متقاضیان گروه آزمایشی علوم تجربی گزینش خواهد شد.
۹. میزان تعهد خدمت استفاده کنندگان از این سهمیه، دو برابر طول مدت تحصیل و مطابق مقررات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.
سایر سهمیه های کنکور:
در برخی موارد، علاوه بر سهمیه های فوق که به عنوان سهمیه های اصلی کنکور سراسری به شمار می روند، موارد ویژه ای مانند سهمیه بلایای طبیعی و مناطق محروم نیز به لیست سهمیه ها اضافه می شوند که به عده خاصی از دانش آموزان تعلق می گیرد.
سهمیه مناطق محروم:
نوعی سهمیه است که به تعداد محدودی از استان ها یا شهرستان های کشور داده می شود و با هدف جبران کمبود امکانات آموزشی، به ویژه در رشته های بسیار حساس مثل پزشکی، دندان پزشکی، پرستاری و … اختصاص می یابد. این سهمیه در دفترچه به صورت ویژه آمده است تا افرادی که در آن مناطق زندگی کرده اند یا بومی همان منطقه هستند، مشروط بر اینکه شرایطش را داشته باشند؛ بتوانند از آن برای قبولی استفاده کنند. شرایط استفاده از این سهمیه معمولا به این شکل است:
داوطلب باید بومی منطقه محروم شناخته شود. یعنی محل تولد، محل اقامت و سه سال آخر تحصیل شان در منطقه محروم باشد. همچنین رشته ای که برای آن سهمیه تعریف شده است، ظرفیت مازاد یا اختصاصی سهمیه محروم داشته باشد؛ یعنی مثلا در رشته پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی آن استان، بخشی از ظرفیت خود را مخصوص داوطلبان بومی مناطق محروم در نظر گرفته باشد. همچنین در اکثر موارد، قبولی در این کد رشته محل ها با تعهد خدمت همراه است؛ یعنی داوطلب پس از فارغ التحصیلی متعهد می شود که چند سال در همان منطقه یا موسسه خدمات درمانی یا آموزشی آن منطقه خدمت کند.
داوطلبان مشمول این سهمیه باید حدنصاب علمی که اغلب ۷۰ تا ۸۰٪ نمره آخرین فرد پذیرفته شده در گزینش آزاد است را کسب کنند. اگر حدنصاب رعایت نشود، استفاده از سهمیه ممکن نیست. همچنین، تعهد خدمت در این نوع سهمیه ممکن است به صورت بیشتری نسبت به سهمیه های دیگر باشد و در صورت عدم انجام آن، داوطلب ممکن است مشمول جرایم مالی یا محرومیت شود.
سهمیه بلایای طبیعی:
این سهمیه یکی از سهمیه های جدید و البته محدود در دفترچه سال های اخیر کنکور است که با هدف حمایت از دانش آموزانی که در جریان حوادثی مانند زلزله، سیل، رانش، آتش سوزی گسترده یا دیگر رخدادهای طبیعی مخرب دچار آسیب آموزشی شده اند، ارائه می گردد. جزئیات این سهمیه در هر سال ممکن است تغییر پیدا کند، اما ساختار کلی آن در دفترچه کنکور چند سال اخیر تقریبا نزدیک به هم است. سهمیه بلایای طبیعی عمومی و دائمی نیست؛ فقط برای مناطقی فعال می شود که در آن سال توسط مراجع رسمی به عنوان منطقه بحران ثبت شده اند. همچنین ممکن است صرفا برای گروه هایی از رشته ها فعال باشد و همه رشته ها را شامل نشود.
این سهمیه برای داوطلبانی در نظر گرفته می شود که در سال وقوع حادثه یا سال قبل از آن، محل سکونت و محل تحصیل شان در منطقه ای بوده که به صورت رسمی از طرف دولت یا ستاد بحران کشور به عنوان منطقه آسیب دیده از بلایای طبیعی اعلام شده است. هدف این سهمیه جبران لطمه آموزشی وارد شده به دانش آموزانی است که به دلیل اضطرار، جا به جایی، تعطیلی مدارس، یا خسارت های زندگی، فرصت تحصیلی شان کم شده است.
سهمیه بلایای طبیعی معمولا شامل ظرفیت مازاد است؛ یعنی بخشی کوچک از ظرفیت برخی رشته ها به این داوطلبان اختصاص داده می شود، بدون اینکه از ظرفیت اصلی داوطلبان عادی کم شود. اما داوطلب همچنان باید حدنصاب علمی معین را کسب کند. یعنی حداقل درصدی از نمره آخرین فرد پذیرفته شده در گزینش آزاد همان رشته محل را دارا باشد. بنابراین این سهمیه قبولی قطعی ایجاد نمی کند. استفاده از این سهمیه نیازمند مدارک رسمی تایید کننده سکونت و تحصیل در منطقه آسیب دیده است و هرگونه مغایرت یا تایید نشدن مدارک، سهمیه را حذف می کند.
مطالب مرتبط:
در این مقاله، سعی کردیم که به طور مفصل انواع سهمیه های کنکور و توضیحات مربوط به یک را ارائه دهیم. اگر در رابطه با سایر جزئیات کنکور ۱۴۰۶، نیاز به اطلاعات بیشتری دارید، توصیه می کنیم که بر روی لینک زیر کلیک کنید: